BÀI DỊCH: VAI TRÒ CỦA SIÊU ÂM Ổ BỤNG TRONG CHẨN ĐOÁN PHÌNH ĐỘNG MẠCH CHỦ BỤNG

Siêu âm ổ bụng là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, sử dụng sóng âm thanh để quan sát các cấu trúc bên trong ổ bụng. Đây là phương pháp sàng lọc hữu ích cho chứng phình động mạch chủ bụng. Tuy nhiên phương pháp này còn có thể được dùng để chẩn đoán hoặc loại trừ nhiều tình trạng bệnh lý khác. Phình động mạch chủ hay phình động mạch chủ bụng, là một vùng bị phình ra ở phần thấp của động mạch chủ. Các bác sĩ khuyên nên siêu âm ổ bụng để sàng lọc chứng phình động mạch chủ ở nam giới từ 65 đến 75 tuổi hút thuốc lá hoặc đã từng hút thuốc. Việc sàng lọc như vậy không cần thiết đối với người không hút thuốc lá nhưng nó có thể được thực hiện nếu bạn có các triệu chứng hoặc tiền sử gia đình bị bệnh phình động mạch.

TẠI SAO PHẢI SIÊU ÂM Ổ BỤNG?

Siêu âm ổ bụng được thực hiện để xem xét các mạch máu và các cơ quan trong ổ bụng, thầy thuốc có thể chỉ định dịch vụ này nếu bạn có bất thường bất kỳ cơ quan nào sau đây.

  • Mạch máu trong ổ bụng.
  • Túi mật.
  • Ruột.
  • Thận
  • Gan
  • Tuỵ
  • Lách

Ví dụ siêu âm ổ bụng có thể giúp xác định nguyên nhân đau bụng hoặc đầy hơi, siêu âm có thể kiểm tra sỏi thận, bệnh lý gan, các khối u và nhiều tình trạng bệnh lý khác. Bác sĩ có thể chỉ định dịch vụ này nếu bạn có nguy cơ phình động mạch chủ bụng.

SÀNG LỌC PHÌNH ĐỘNG MẠCH CHỦ BỤNG

Siêu âm ổ bụng là phương pháp phổ biến nhất được sử dụng để sàng lọc phình động mạch chủ bụng. Sàng lọc có nghĩa là tìm kiếm tình trạng bệnh ở nhóm người không có triệu chứng. Chẩn đoán sớm giúp cho bạn và bác sĩ thực hiện các bước để quản lý và điều trị. Nếu phình động mạch chủ vỡ có thể dẫn đến chảy máu và tử vong nhanh chóng. Siêu âm động mạch chủ bụng một lần để sàng lọc được khuyến nghị cho nam giới tuổi từ 65 đến 75 đã hút ít nhất 100 điếu thuốc trong suốt cuộc đời của họ.

Sàng lọc này cũng được khuyến nghị cho những nam giới từ 60 tuổi trở lên có hoặc đã từng có bố mẹ, hoặc anh chị em ruột có phình động mạch. Mặt khác không rõ những người đàn ông chưa bao giờ hút thuốc có thể được hưởng lợi từ việc sàng lọc như vậy không. Siêu âm ổ bụng định kỳ sàng lọc phình động mạch chủ bụng không khuyến nghị cho phụ nữ.

RỦI RO

Không ghi nhận rủi ro được biết đến. Siêu âm ổ bụng là một phương pháp an toàn không đau. Tuy nhiên bạn có thể cảm thấy khó chịu một chút nếu bác sĩ ấn vào vùng bị đau của bạn.

BẠN CẦN CHUẨN BỊ GÌ

Bác sĩ khám bệnh cho bạn hoặc bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ cung cấp hướng dẫn cụ thể. Bạn thường cần nhịn ăn uống từ 8 đến 12h trước khi siêu âm ổ bụng. Nhịn ăn giúp ngăn khí sinh ra từ thức ăn tích tụ trong ổ bụng có thể ảnh hưởng đến kết quả siêu âm. Hỏi bác sĩ nếu có thể được uống nước trước khi làm siêu âm. Không dừng bất cứ loại thuốc nào nếu bạn đang phải sử dụng, trừ khi bác sĩ yêu cầu làm như vậy.

NHỮNG GÌ BẠN CÓ THỂ MONG ĐỢI

Trước khi thực hiện:

Trước khi làm siêu âm ổ bụng bạn có thể được yêu cầu.

  • Thay áo choàng của bệnh viện
  • Tháo bỏ những trang sức.
  • Cất các đồ vật có giá trị trong tủ có khoá gần phòng siêu âm.

Trong khi thực hiện:

Để siêu âm ổ bụng bạn cần nằm ngửa trên giường khám. Bác sĩ siêu âm thoa một loại gel đặc biệt lên vùng bụng của bạn. Gel siêu âm giúp cho thiết bị siêu âm cung cấp hình ảnh tốt hơn. Bác sĩ siêu âm nhẹ nhàng đưa đầu dò lên bụng của bạn và di chuyển qua lại. Đầu dò gửi tín hiệu đến một máy tính, máy tính tạo ra hình ảnh cho thấy các cấu trúc bên trong ổ bụng và máu chảy trong các cấu trúc đó như thế nào. Một lần siêu âm ổ bụng mất khoảng 30 phút để hoàn thành.

Sau khi thực hiện: Bạn có thể trở lại các hoạt động bình thường ngay sau khi siêu âm ổ bụng kết thúc.

KẾT QUẢ

Sau khi siêu âm ổ bụng bác sĩ sẽ chia sẻ kết quả với bạn và theo dõi đến lần thăm khám tiếp theo. Đôi khi văn phòng của bác sĩ sẽ gọi điện thông báo kết quả với bạn. Nếu kết quả siêu âm cho thấy bạn không có chứng phình động mạch, bạn thường không cần thực hiện bất kỳ kiểm tra bổ sung nào để loại trừ chứng phình động mạch chủ bụng. Nếu siêu âm còn nhằm mục đích loại trừ các vấn đề sức khoẻ khác, bạn vẫn có thể cần nghiên cứu bổ xung. Nếu kết quả siêu âm cho thấy bạn có phình động mạch chủ bụng, hoặc các vấn đề sức khoẻ khác. Bạn và bác sĩ sẽ phải lên kế hoạch điều trị. Điều trị phình động mạch chủ bụng có thể bao gồm theo dõi định kỳ hoặc phẫu thuật.

Lào Cai, 05/10/2022
Dịch giả: BS. Nguyễn Tuấn Anh (dịch từ Abdominal ultrasound đăng trên Mayo Clinic)